Rödovans Modeliyle İklim Değişikliği – Rapor

13 Mayıs 2014 tarihinde yaşanan Soma faciası ile Türkiye rödovans yoluyla kömür üretimini öğrendi. Rödovans yoluyla kömür üretiminin geliştirildiği dönemde rödovans yolula elektrük üretimi sözleşmeleri de devreye girmeye başladı. Rapor, Soma’da 301 canla ödenen bu model, şimdi elektrik üretimi ile daha fazla iklim  değişikliği olarak ödenecek bir fatura olarak karşımızda durmaktadır.

Rödovans Modeliyle Elektrik Üretimi; Rödovans Yoluyla İklim Değişikliği raporu geçmiş yıllardaki verileri analiz etmekte olup, politikaların geleceğe dair yansımalarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. 2004 yılında BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne Türkiye taraf olduktan sonra olan gelişmeleri rapor bulguları ile ortaya koymakta:

• 1985 yılında ara verilen kömür arama çalışmalarına Türkiye 2005 yılında tekrar başladı.
• 2015 yılına kadar 7,2 milyar ton kömür rezervi tespit edildi. Bu rezervin tamamı yakılması durumunda Etiyopya gibi bir ülkenin 50 yıllık seragazı salımı atmosfere karışacak.
• Türkiye bir taraftan kömür üretimin arttırmak için rödovans modelini kullanırken, diğer taraftan rödovans sözleşmeleri ile elektrik üretimi modelini hayata geçirdi.
• Bugüne kadar bu model, 9 termik santrali ile 887 milyon ton kömür rezervi üstüne kurulu 3 GW kurulu güce ulaştı.Sadece rödovans sözlemesi yapılan bu santrallerin rezervlerinin yakılması atmosfere 780 milyon ton daha karbondioksitin atmosfere salınması anlamına geliyor.
• Türkiye, geliştirdiği bu modelle yüksek karbon ekonomisinde özel sektörün dha güçlü oyuncu olmasının önünü açtı. Özelleştirilen 4,6 GW santraler ile birlikte, rödovans modeli de eklendiğinde 7,6 GW kurulu güç özel sektöre kazandırılmış oldu.
• Rödovans ihalesi ile yapılan elektrik üretim sözleşmeleri iklim değişikliğini dikkate almadığı gibi mevzuatı da dikkate almamaktadır.

Raporun da ortaya koyduğu gibi, rödovans sözleşmesi ile elektrik üretimi, hem maliyetlerin düşürülmesi, hem de sağlanan ayrıcalıklarla düşük maliyetli olarak özel sektörün yatırımcı olmasını sağlayan önemli bir piyasa aracıdır.

Raporun basına yansıması: DHA, Hürriyet, Sözcü, Dünya

Raporun TBMM gündemine yansıması: Soru Önergesi, DHA